انواع پمپ ها در بویلر

دسته بندي هاي مختلفي از پمپ ها بر حسب مورد کاربرد, جنس مواد تشکيل دهنده آنها, مايعي که پمپ مي کند, حتي وضعيتي که نصب مي شود و غيره به عمل آمده است همانند: پمپ هاي شيميايي, پمپ هاي پلاستيکي ,پمپ هاي عمودي يا افقي ,تغذيه بويلر ها , پمپ هاي همه کاره, چاه عميق پالايشگاهي, distillate ,condensate پمپ هاي خلا, پمپ هاي فاضلابي, slarry و غيره. يکي از تقسيم بندي هاي جامع و رايج ,پمپ ها را بر مبناي نحوه انتقال انرژي به سيال در کل به دو گروه پمپ هاي ديناميكي(dynamic) و پمپ هاي جابجايي (ِDisplacement) تقسيم بندي مي كنند.

دو دسته فوق را از جهات گوناگون مي توان با هم مقايسه کرد:

1) حداکثر انرژي (فشار) ايجاد شده توسط پمپ هاي ديناميک (سانتريفوژ) محدود بوده و به هد معروف است که با بستن شير خروجي به طور کامل (شدت جريان صفر) به وجود مي آيد در حاليکه حداکثر فشار پمپ هاي جابجايي با توجه به فشار سيستم تعيين مي شود. يعني پمپ تا جايي که مورد نياز سيستم باشد فشار خود را به آن حد مي رساند.

2) در پمپ هاي ديناميک انرژي افزوده شده ابتدا به سرعت تبديل شده و سپس در حلزون و سر انجام در ديفيوزر به فشار تبديل مي شود در حالي که در پمپ هاي جابجايي انرژي مورد نظر مستقيما به فشار تبديل مي شود.

3) در پمپ هاي ديناميک انرژي بطور پيوسته و بدون انقطاع به مايع افزوده مي شود در صورتي که در پمپ هاي جابجايي انرژي در پريودهاي معيني به مايع تزريق مي شود.

4) اصولا پمپ هاي جابجايي براي مقادير اندک جريان در فشارهاي بالا و مايعات لزج به کار مي رود و پمپ هاي ديناميک براي فشار هاي متوسط و جريان هاي زياد مورد استفاده قرار مي گيرد.

پمپ هاي ديناميکي:

پمپ هاي ديناميکي به دو دسته تقسيم مي شود:
1- پمپ هاي سانتريفوژ ( CENTRIFUGAL PUMPS )
ساختمان ايـن نوع پمپ ها به صورتي است كه بر روي محور دوار (در مركز پمپ) پره هايي قرار داده شده كه بـا دوران خود مايعات و مواد سيال را به اطراف پرتـاب مي نمايند. جدار اين پمپ به صورت حلزوني ساخته شده و مايع كه داراي سرعت نيز مي باشد از قسمت حلزوني به طرف مدخل خروجي پمپ رانده مي شود.
سيالي كه در اطراف پره ها موجود است در اثر حركت دوراني به محور به اطراف پرتاب شده و در نتيجه در اطراف محور خلاء ايجاد مي شود و بدين ترتيب سيال از مجراي ورودي به داخل محفظه حلزوني شكل پمپ مكيده شده و از مجراي خروجي به خارج منتقل مي گردد.
راندمان پمپ به موقعيت قرار گرفتن پره هاي پمپ، فاصله آن از محفظه حلزوني شكل و سرعت حركت محور بستگي دارد. زاويه قرار گرفتن پره هاي پمپ ها نيز در بالا بردن راندمان پمپ مؤثر است. مثلاً چنانچه وضعيت پره هاي پمپ نسبت به مركز به صورت عمودي باشد راندمان پمپ كمتر از زماني است كه پره ها بطور مايل بوده و در جهت حركت مايع به صورت منحني قرار گرفته باشند.
به علت اينكه سيال در اثر حركت دوراني محور به اطراف پرتاب شده و در مركز پمپ خلاء ايجاد مي شود دهانه لوله ورودي در پمپ هاي سانتريفوژ در مركز قرار دارد تا با استفاده از خلاء ايجاد شده در اين محل انتقال سيال سريع تر و بهتر انجام بگيرد.
پمپ هاي گريز از مركز داراي دو امتياز برجسته مي باشند: اولاً جريان مايع در آن ها يكنواخت است. ثانياً اگر لوله خروجي پمپ مسدود يا تنگ شود، فشار زيادي كه براي ساختمان پمپ مضر باشد توليد نكرده و بار آن به اندازه اي نمي رسد كه موتور محرك پمپ را از كار بيندازد.
براي به كار انداختن پمپ بايد هميشه محفظه آن را از مايع مورد پمپاژ پر نموده و هواي محبوس در محفظه را خالي نمود. اين عمل را آبگيري (Priming) مي نامند. هرگاه پمپ در سطحي پايين تر از مخزن حاوي مايع مورد استفاده واقع شود، لزومي به آبگيري نخواهد بود. (به اين علت كه محفظه پمپ همواره پر از مايع بوده و در نتيجه محفظه خالي از هواست)
ساختمان پمپ هاي گريز از مركز در ابتدا بسيار ساده بوده و فقط شامل پره، پوسته و محور بودند وليكن به علت نياز روز افزون به اين پمپ ها، به سرعت تكامل يافته و ساختمان آن ها پيچيده تر شد و قطعات ديگر به آن ها افزوده شدند از قبيل رنگ هاي سايشي، لائي هاي آب بندي، پره هاي ثابت براي هدايت بهتر آب در خروج از پره متحرك و ورود به محفظه حلزوني و غيره.

پره هاي پمپ هاي سانتريفوژ به سه دسته تقسيم مي گردند: باز، نيم باز و بسته.
خصوصيات برجسته پمپ هاي سانتريفيوژ
1-جريان تخليه مايع در آنها آرام و يکنواخت است
2- متنوع بودن اين پمپ ها با خصوصيات زياد و گوناگون
3- رضايت بخش بودن راندمان
4- تناسب براي کارکردن با موتورهاي برقي و موتورهاي احتراقي
5- پايين بودن هزينه نگهداري
6- دامنه کاربرد آنها در پروژه هاي کشاورزي ، صنعتي و آبرساني فوق العاده بالاست زيرا از نظر دبي و ارتفاع توليدي وسعت زيادي را پوشش مي دهد.
7- فضاي کمتري را متناسب با قدرت توليدي ايجاد مي کند.

پمپ هاي سانتريفيوژ به سه دسته تقسيم مي شود:
الف) پمپ هاي سانتريفوژ(جريان شعاعي)
عملكرد اين پمپ به اين صورت است كه در آن سيال موازي محور وارد چرخ پمپ شده و عمود بر آن از چرخ خارج مي گردد. اين پمپ ها معمولاً براي ايجاد فشارهاي بالا در دبي هاي كم به كار مي روند. پمپ هاي سانتريفوژ شايع ترين نمونه از پمپ ها هستند.

ب) پمپ هاي محوري
سيال موازي محور وارد پمپ مي گردد و به طور موازي نسبت به محور از چرخ خارج مي گردد. در اين پمپ قسمت اعظم فشار مايع را نيروي پرتاب پره هاي پروانه تامين مي کند. اين پمپ براي توليد دبي هاي زياد با ارتفاع کم کاربرد دارد.( دبي زياد، ارتفاع کم، نيروي پرتاب پروانه)

ج) پمپ هاي نيمه سانتريفوژ (يا با جريان مختلط)
سيال موازي محور وارد چرخ پمپ مي گردد و به طور مايل نسبت به محور از چرخ خارج مي گردد. اين پمپ ها براي ايجاد فشارها و دبي هاي متوسط به كارمي روند. اين پمپ ها نسبت به پمپ هاي سانتريفوژ توانايي بيشتري در استفاده و به كارگيري دبي هاي بالا را دارند. اين پمپ داراي دو قسمت است، يکي جداره ثابت و ديگري قسمت دوار که شامل محور گردان با چرخ دنده مي باشد. بر خلاف پمپ هاي گريز از مرکز که مايع را با سرعت به قسمت خروجي پمپ هدايت مي کند در پمپ هاي گردشي مقداري از مايع بين دنده هاي چرخ دنده پمپ به اصطلاح به تله مي افتند و باعث مي شوند سرعت مايع در خروجي کاهش يابد. اين پمپ ها بيشتر براي روغن کاري کاربرد دارند. (ديگ بخار)