بازيافت اسيد و به حداقل رسانيدن مقدار اسيد دفعي به محيط بسيار مهم است. سه روش براي به حداقل رسانيدن مواد زائد دفعي وجود دارد.
- مصرف متناسب با نياز
- استفاده مجدد
- تصفيه
مصرف متناسب با نياز باعث صرفه جويي و كاهش مواد زائد دفعي مي شود . استفاده صحيح از اسيد، عدم اختلاط اسيد با مواد شيميائي ديگر، دقت در انتقال ميزان اسيد مورد نياز نمونه مواردي هستند كه مي تواند در كاهش اسيد دفعي موثر باشد. روش ديگر كاهش ضايعات، استفاده مجدد است. استفاده مجدد اسيد براي يك فرآيند يا فرآيندهاي ديگر مي تواند موثر باشد. براي اين مهم مي توان يك تانك براي ذخيره اسيدهاي مازاد برگشتي در نظر گرفت و به جاي تخليه اسيد به سيستم فاضلاب، با رعايت موارد ايمني اسيد را به تانك ذخيره منتقل و از آن مجددا“ استفاده نموده استفاده مجدداز اسيد مصرف نشده و مازاد علاوه بر كاهش ضايعات موجب صرفه جويي در خريد مواد شيميائي مي شود. آنتي اسکالانت
تصفيه اسيدهاي دورريز آخرين روش كاهش خطرات دفع اسيد مي باشد اسيدهاي دفعي بايد خنثي شده به نحوي كه خطرات زيست محيطي براي انتقال و دفع آن نداشته باشد. تصفيه به عنوان آخرين راه حل مي باشد. روش كاهش خطر اسيدها خنثي سازي آنها است .
2- خنثي سازي
اگر اسيد به فلزات و آلاينده هاي خطرناك آلوده نباشد مي توان آن را خنثي و دفع نمود. خنثي سازي اسيد هزينه هاي دفع را كاهش مي دهد.
غالبا“ فاضلابهاي صنعتي اسيدي يا بازي بوده و ممكن است قبل از تصفيه هاي بعدي يا ورود به سيستم فاضلابروي بهداشتي شهر به خنثي سازي نياز داشته باشد فاضلابهاي اسيدي را مي توان با عبور از بسترهاي ستون آهكي، از طريق افزودن آهك، سود سوزآور (NAON) يا كربنات سديم (Na2 Co3) خنثي نمود. فاضلابهاي اسيدي را مي توان با آهك هيدراته خنثي كرد. معمولا“ دو يا سد مخزن مجهز به همزن بصورت سري بكار مي رود. هر مخزن داراي يك آشكار ساز PH است .
از آنجا كه آهك ارزانتر از ساير قلياها مي باشد متداولترين ماده شيميائي مورد استفاده براي خنثي سازي است. سود سوزآور (Naoh) يا خاكستر سودا (Na2Co3) نيز به طريق مشابهي مورد استفاده قرار مي گيرند. تصفيه با آهك اغلب در تصفيه فاضلاب به كار مي رود آهك آبديده توسط واكنش آهك زنده (Cao) با آب تهيه مي شود. آهك زنده به شكل خشك بصورت گرانول يا كلوخه در دسترس است كه شكل كلوخه آن بيشتر معمولي است. آهك زنده معمولا" 90-70 درصد Cao و وزن مخصوص kg/m3 1120-880 را داراست. آهك زنده به شكل كيسه، بشكه و يا فله حمل مي گردد. اگر مقدار آهك مورد نياز كم باشد، كاربرد آهك هيدراته (Ca(OH)2) مطلوبتر است. چون تجهيزات آماده سازي كمتري لازم دارد. آهك هيدراته 99-82 درصد Ca(OH)2 دارد و به صورت پودر در دسترس است.
براي كنترل PH در حدود خنثي به سه روش امكان پذير است
1- روش مداوم بدون كنترل PH
2- روش منقطع با كنترل PH
3- روش مداوم با كنترل PH
1- ساده ترين روش سيستم مداوم بدون كنترل PH است كه در اين روش پساب اسيدي از بستر سنگ آهك عبور داده مي شود .
2- در روش منقطع (Batch) براي خنثي كردن پساب قليا اضافه مي شود در حين افزايش PH اندازه گيري مي شود و تا رسيدن به PH مورد نظر ادامه مي يابد در موقعيكه PH به حد مورد نظر رسيد پساب تخليه مي شود .
3- روش پيشرفته كنترل PH در جريان مداوم است كه از PH متربراي اندازه گيري PH استفاده مي شود و با توجه به آن مقدار مورد نياز مواد شيميائي خنثي كننده اضافه مي شود و فاضلاب با همزن يكنواخت مي شود .
اسيد سولفوريك توسط آهك، خاكستر سودا (كربنات سديم) و سودا (هيدروكسيد سديم) و هيدروكسيد منيزيم خنثي مي شود. خصوصيات خنثي سازي و مقايسه آنها در جدول ارائه شده است. فاكتورهاي انتخاب مواد خنثي كننده شامل مقدار لجن توليدي، خصوصيات عمل آوري لجن و كيفيت پساب مي باشد و استفاده از آهك اقتصادي و همچنين داراي مزايا، سرعت خنثي سازي، لجن غليظ و با حجم كم و نگهداري آسان مي باشد.
3- مقايسه انواع قلياها براي تصفيه پساب
از مواد قليايي كه براي خنثي سازي اسيد استفاده مي شود . خصوصيات هر ماده قليا تشريح مي گردد .
براي انتخاب ماده قليا ويژگيهاي مهمي مانند ظرفيت خنثي سازي يا مقدار مواد مورد نياز براي خنثي سازي و هزينه هاي تهيه و نگهداري مواد قليائي، شكل فيزيكي (مايع يا گرانول)، نحوه آماده سازي، خطرات تماس، نقطه انجماد در طراحي يستم تصفيه مهم هستند. مواد حاصل از خنثي سازي نيز مهم مي باشد. جامدات حاصل از خنثي سازي و مواد ناخالصي عامل خنثي سازي در نظر گرفته شود .
همچنين حداكثر PH قابل دستيابي توسط عامل خنثي ساز مهم است .
3-1- سود سوزآور
مزاياي سود سرعت واكنش بالا و معمولا“ عدم توليد لجن مي باشد. همچنين امكان دستيابي به PH بالا نسبت به ساير موارد بيشتر است. نقطه انجماد و خطرات تماس با سود مواردي است كه بايد در نگهداري آن نكات ايمني و احتياط را رعايت نمود. بدليل اينكه سودا يك قلياي قوي است بايد پساب داراي عوامل بافري به حد مناسب باشد .
3-2- خاكستر سودا
اين ماده بصورت جاده است و مايع تا غلظت 30% مي باشد دي اكسيد كربن در حين خنثي سازي آزاد مي شود و توليد حباب در محلول مي نمايد
4- تصفيه فاضلاب اسيدي
اسيدها در صنايع زيادي مورداستفاده قرار مي گيرند و خنثي سازي آن يکي از ضرورتهاي اکثر تصفيه خانه ها مي باشد .
خنثي سازي اسيد با افزودن مواد قليائي به پساب تحت کنترل يک PH متر تا حدي که به حدود خنثي برسد انجام گيرد. تنظيم PH يکي از موارد اوليه و مهم تصفيه فاضلاب شيميايي مي باشد .