آب سخت آبی است که حاوی نمک های معدنی از قبیل ترکیبات کربنات های هیدروژنی٬ کلسیم٬ منیزیم و ... است.
سختی آب بر دو نوع است: دایمی و موقت.
تغییرات سختی آب
بر حسب آنکه آب در موقع نفوذ در زمین از قشرهای آهکی و منیزیمی و گچی گذشته و یا نگذشته باشد سختی آب کم یا زیاد می‌شود. آب های نواحی آهکی سختی زیادتری نسبت به آب های نواحی گرانیتی و یا شنی دارند. سختی آب در عرض سال هم ممکن است تغییر نماید. معمولاً سختی آب ها در فصل باران کم و در فصل خشکی زیاد می‌شود.
فواید آب سخت
آب سخت برای انسان مضر نیست بلکه فوایدی هم دارد. معمولاً شکستگی استخوان های آنهایی که آب سخت می آشامند زودتر بهبودی حاصل می کند و بیماری راشیتیسم کمتر در این اشخاص دیده می‌شود.
مضرات آب سخت
علیرغم فواید آب سخت برای بدن سختی بیش از حد آب نیز مضراتی دارد که مهمترین آن تشدید پدیده تولید سنگ کلیه به دلیل رسوب یون های معلق در کلیه می شود. آب سخت برای رختشویی و مصرف در کارخانجات مناسب نیست. آب سخت موجب از دست دادن طعم و مزه خوب چای و قهوه می شود. پخته نشدن حبوبات با آب سخت، ضرر رساندن به جداره دیگ های بخار و ایجاد قشر آهکی بر روی جداره دیگ، خوب کف نکردن صابون افزایش مصرف صابون و مزاحمت در هنگام شستن نسوج و دست ها از دیگر مضرات آب سخت هستند.
سختی زدایی
برای رفع سختی آب در تجارت تعداد زیادی مواد شیمیایی به فروش می‌رسد که دارای کربنات سدیم هستند. این مواد قبل از ورود آب به دیگ ها سختی آنرا می‌گیرد و یا در دیگ بر اثر افزودن این مواد آهک و گچ را رسوب می کنند و دیگر این رسوب محکم به جدار دیگ نمی‌چسبد به طوری که می‌توان آنرا به آسانی پاک نمود.
همچنین جوشاندن آب سخت باعث می شود کربنات های هیدروژنی محلول در آب به کلسیم نامحلول تبدیل شده و تشکیل رسوب دهد. این رسوب در مناطق دارای آب سخت درون کتری ها دیده می شود.
در صنعت از ستون های تبادل یونی (ستون های رزینی - آنیونی - کاتیونی ) در پیشرفته ترین تکنولوژی فرآیند اسمز معکوس (ReverseOsmosis) برای کاهش سختی، EC ( هدایت الکتریکی یا شوری ) و TDS ( کل جامدات محلول ) آب استفاده می شود که فواید بسیاری از جمله مطئن بودن آن و هزینه های جاری بسیار پایین دارد . این فرآیند در ایران به دلیل اینکه اولین بار برای کاهش EC ( شوری ) آب استفاده شد به آب شیرین کن نیز معروف است.