حذف ناخالصي هاي گازي آب-گاززدایی

گازهاي مختلف زيادي مي توانند در آب به صورت محلول وجود داشته باشند. هيدروژن سولفيد، كربن دي اكسيد، اكسيژن، آمونياك، كلرين و نيتروژن از جمله گازهايي هستند كه بيشتر از بقيه گازها در آب وجود دارند. نوع و ميزان گازهاي محلول در آب به شرايط محيطي، منبع آب، مسير عبور آب، دما، فشار و جنس گاز بستگي دارد. حلاليت گازها در آب را مي توان طبق رابطه تعادلي هنري بيان كرد،

YA=mxA
در اين رابطه M ثابت هنري است كه به دما، فشار و جنس گاز بستگي دارد و xA جز مولي گاز A در آب و YAجز مولي گاز A در فاز گاز مي باشد.

طبق رابطه دالتون مي توان نوشت ،
YA=PA/PT (12-2
رابطه تعادلي هنري را مي توان به صورت ديگري هم نوشت كه در آن ثابت هنري برحسب واحد فشار مي باشد،

YA=PA/PT=mxAð PA= PT. mxA (12-3

PA=HXA . H=MPT

طبق اين قانون مي توان نتيجه گرفت كه :
1-حلاليت گازها در آب بطور مستقيم متناسب با فشار جزئي آن در اتمسفر در حال تماس با آب است. بنابراين با كاهش فشار جزئي گاز مي توان غلظت آن را در آب كم كرد.
2-تغييرات ثابت هنري (M) با دما بصورت افزايشي است، لذا مي توان نتيجه گرفت كه حلاليت گاز با افزايش دماي حلال كاهش خواهد يافت و از نظر تئوري، در دماي اشباع تماس گازهاي تركيب نشده از آب خارج مي شوند.

اين دو نتيجه اساس كار هوازداها را تشكيل مي دهد.
گازهاي موجود در آب به دو صورت مي توانند وجود داشته باشند. يك دسته مثل اكسيژن و نيتروژن سولفيد و آمونياك با توجه به PH آب مي توانند هم بصورت تركيب نشده (گاز ) در آب موجود باشند و هم مي توانند با آب تركيب شده و توليد يون كنند كه در اين صورت براي حذف آن ها بايد عملياتي را كه براي حذف يون ها بكار برده مي شود، مورد استفاده قرار داد.

12-1 اثرات ناخالصي هاي گازي آب
اكسيژن و نيتروژن از جمله گازهاي محلول در آب هستند كه در اثر تماس آب با هوا در آب حل مي شوند.
نيتروژن: اين گاز حلاليت كمي در آب دارد و نيز به دليل ميل تركيبي خيلي كم، مشكل چنداني ايجاد نمي كند.
اكسيژن: اكسيژن به همراه PH كم خاصيت خورندگي شديدي دارد. يكي از جدي ترين مسائلي كه اكسيژن مي تواند ايجاد كند، خوردگي حفره اي است. البته حلاليت اكسيژن در دما و فشار هاي مختلف، تغيير مي كند كه اين تغييرات در نمودار (12-1) برحسب فشار اكسيژن نشان داده شده است.
دي اكسيد كربن : اين گاز در اثر حل شدن در آب به آن خاصيت خورندگي مي دهد، ضمن اينكه خورندگي را نيز تشديد مي كند. براي دانستن نحوه عمل گاز CO2در آب، بايستي به بررسي PH پرداخته شود. همانگونه كه در نمودار شكل (12-2) مشخص شده است در PH هاي بالا كه آب به سمت خاصيت بازي داشتن ميل مي كند CO2بيشتر به صورت تركيب زائد در مي آيد و باعث قليائيت اب مي شود، ولي در PH هاي اسيدي، دي اكسيد كربن بصورت گاز در آب خواهد بود و پائين ترين PH در شرايط STP برابر 6/4 مي باشد.

Co2+OH-1!"HOC-3
كلر: گازي است كه بطور طبيعي در آب وجود ندارد و معمولا در مرحله كلرزني بمنظور ضد عفوني كردن وارد آب مي شود. كلرين با توجه به قدرت اكسيد كنندگي زياد، به غشاء و رزين هاي يوني آسيب مي رساند.

آمونياك : اين گاز بطور طبيعي مي تواند در آب وجود داشته باشد و اثرات مخربي روي آلياژهاي مس دارد.
هيدروژن سولفيد : اين تركيب در برخي از آب هاي زيرزميني ديده مي شود و دليل آن وجود نوعي مواد آلي مخصوص در خاك است كه در اثر تجزيه غير هوازي توليد هيدروژن سولفيد مي كنند. حداكثر غلظت آن در آب كمتر از 10ppm است، ولي مقدار 0.1ppm آن در آب بوي نامطلوب و مشخصي را ايجاد مي كند. اين گاز در آب موجب خوردگي جداره لوله هاي فولادي مي شود و با تشكيل رسوب سولفور آهن و ته نشيني آن روي رزين هاي تعويض يوني موجب تخريب رزين ها مي شود. لذا با توجه به مشكلاتي كه برخي از گازهاي محلول مي توانند بوجود آورند لازم است كه پيش از ورود آب به واحدهاي تعويض يوني، كندانسورها، بويلرها، ديگ هاي بخار و حتي لوله هاي انتقال، عمليات گاز زدايي انجام پذيرد. لازم به توضيح است كه در مواردي مانند تصفيه آب هاي آشاميدني و فاضلاب ها، افزودن اكسيژن و هوادهي عملي لازم و ضروري است، ضمنا حذف برخي از گازها نظير كربن دي اكسيد به روش هوادهي با صرفه تر و آسانتر مي باشد.