ديگ بخار يا steam boiler يکي از بويلر هاي متعارف در صنايع مختلف است که از معماري شبيه ساير بويلر ها برخوردار است.
ديگ بخار محفظه اي است که در درون آن آب به کمک يک منبع گرمايي به بخار توليد مي شود. اولين ديگ بخارمتشکل از پو سته اي ساده با يک لوله تغذيه و يک خروجي بخار بود که روي آن با آجر پوشيده مي شد، سوخت در داخل پوشش ديگ سوزانده مي شد و گرماي آزاد شده از روي سطح پاييني پوسته که شبيه کتري بود عبور داده مي شد. تحقيقات صورت گرفته نشان داد که گرم کردن يک منبع بزرگ آب بازده کمي دارد. پس اينبار محصولات داغ احتراق را از ميان لوله هايي که در پوسته ديگ قرار داشتند و آب آنها را احاطه کرده بود عبور دادند که نه تنها سطح تماس آب با گرما را افزايش داد،بلکه کمک کرد تا تشکيل بخار از آب توزيع يکنواخت تري پيدا کند. سپس ديگهايي طراحي شد که در آنها آب از درون لوله ها و آتش از بيرون آنها عبور مي کرد.هر چه تعداد اين لوله ها بيشتر و اندازه آنها کوچکترمي بود بازده بيشتري داشتند .

اجزاي تشکيل دهنده ديگ بخار
يک ديگ بخار در حالت کلي داراي پوسته يا بدنه يا شل ، کوره اصلي و فرعي و لوله هاي پاس هاي حرارتي و اجزا و اتصالات ديگر مي باشد.