لوله‌ و اتصالات پلي‌اتيلن را مي‌توان به دو روش به شرح زيرخم کرد. براي خم کردن سرد لوله در درجات حرارت پائين و يا خم کردن گرم لوله، پيمانکار بايد مجوز انجام کار را از مهندس مشاور دريافت نمايد.

خم کردن سرد
روش نگهداري و نصب و جابجائي لوله هاي پلي اتيلن
لوله هاي پلي اتيلن با قطرکم، انعطاف پذيري زياد داشته ومي توان آنرا درقوس هاي بزرگ به راحتي خم کرد.بنابراين امکان دارد براي تغيير مسير يا زاويه خط لوله، بدون استفاده از زانويي يک شاخه لوله را خم کرده و زاويه مورد نظر را به دست آورد.
شعاع قوس،تابع جنس لوله، وزن مخصوص، ضخامت جداره و قطر آن است و نبايد از حدي که کارخانه سازنده تعيين کرده،کمتر باشد.معمولا ًشعاع خم، حداقل درحدود 12 تا 20 برابر قطر لوله مي‌باشد.زانويي که ازخم کردن يک قطعه لوله بدست مي آيد، بايد بدون ترک و يا زايده و برآمدگي باشد.
درمورادي که ايجاد زانويي به زاويه مورد نظر از طريق خم‌کردن لوله امکانپذير نباشد، تغيير امتداد مورد نظر درخط لوله بايد باترکيبي از زانويي‌هاي استاندارد ساخت سازندگان لوله‌هاي پلي‌اتيلن ايجاد شود.
محل نصب خم، بايد حداقل ده برابر قطر لوله، از شيرآلات و متعلقات مجاور فاصله داشته باشد.

خم کردن گرم
خم کردن لوله‌هاي پلي‌اتيلن باشعاع‌هاي کمتر، به وسيله تجهيزات حرارتزاي بدون شعله بايد انجام شود.براي تأمين اين منظور، مي‌توان از دستگاه‌هاي دمنده هواي داغ و يا حمام روغن داغ استفاده کرد.بايد دقت شود که توزيع حرارت در سرتاسر محل خم لوله،يکنواخت بوده و از حرارت دادن موضعي اجتناب شود.
دماي مورد نياز براي خم کردن لوله‌هاي پلي‌اتيلن،‌105تا‌140درجه سانتيگراد است.درتمام مدت حرارت دهي، بايد از افزايش دما بيش از دماي نرمشدن اجتناب شود.زيرا،جداره لوله در دماي نرمشدن،ازشکل خودخارج شده وغيرقابل استفاد مي‌گردد.
به منظور جلوگيري ازمسطح شدن لوله در هنگام خم کردن، مي‌توان لوله را با ماسه گرم و يا قطعات لاستيکي،يا فنرهاي خم کننده، و يا ساير مواد مناسب پرکرد.

-در روند حرارت دادن لوله،ضريب هدايتگر دمايي کم لوله‌هاي پلي‌اتيلن بايد مد نظر باشد.درصورت افزايش بيش از حد حرارت لوله، تغيير رنگ در لوله پلي‌اتيلن به وجود خواهد آمد وتغييرشکل‌هاي نامناسب ايجاد خواهد شد.در درجه حرارت‌هاي پائينتر از مقدار مشخص، خم کردن لوله صحيح نمي‌باشد، زيرا سبب ايجاد تنشهاي نامناسب در محدوده خم خواهد گرديد.

- پس از اين که لوله به طور يکنواخت تا درجه مناسب گرم شد.لوله را به دور قلاب ساده‌اي ثابت کرده و تا سرد شدن آن، به همين حالت نگهداري شود.قلاب مورد نظر، بايد به صورتي باشد که بعد از اينکه لوله سرد شد و در اثر برجهندگي، تا حدودي به حالت اول برگشت داده شده و به زاويه مورد نظر برسد.

- توصيه ميشود که شعاع خم براي لوله‌هاي دراقطارکوچک از دو الي پنج برابرقطرباشد.درمورد لوله‌هاي با قطر زياد اين شعاع بايد افزايش يابد.به هرصورت،انتخاب قطرخم کردن، بايد به تناسب جنس لولهپلي‌اتيلن با وزن مخصوص زياد يا کم و براساس توصيه کارخانه سازنده انجام شود.

بازرسي قبل از لوله گذاري

پيمانکار موظف است تمام شاخه هاي لوله و متعلقات و شيرآلات را قبل از نصب به دقت بازديد و بازرسي نموده و هريک از اين اقلام را که صدمه ديده و يا معيوب باشند،علامتگذاري کرده و در محل معيني براي بازديد مهندس مشاور نگهداري کند.مهندس مشاور، پس از ارزيابي صدمه ياعيب و نقص قطعه مورد نظر ممکن است حسب مورد، دستور دهدکه قطعه مربوط،تعمير و يا اينکه تعويض شود.

برش لوله

درلوله‌گذاري با استفاده از لوله‌هاي پلي‌اتيلن، مواردي پديد مي‌آيد که به قطعه لوله کوتاهتر از شاخه لوله‌هاي موجود نياز پيدا شود.
دراين موارد، بايد با بريدن قسمتي از طول شاخه موجود، قطعه لوله مورد نظر را ساخت.برش لوله بايد به طريقي انجام شودکه سرلوله‌هاي حاصل از برش،کامل و سالم بوده وآسيبي به لوله وارد نيايد.
مقطع برش لوله، بايدکاملا ًعمود بر محور لوله باشد. براي برش لوله، نبايد از اره دندانه درشت(اره نجاري)استفاده کرد.استفاده از اره دستي دندانه ريز(آهنبر)،فقط براي برش لوله‌هاي پلي‌اتيلن تاقطر 100 ميليمتر مجازاست. براي برش لوله‌هاي بزرگتر، بايد حسب مورد، از ماشين‌ها و ابزارهاي مخصوص برش لوله‌هاي پلاستيکي استفاده شود. هنگام برش، براي ثابت نگهداشتن لوله، نبايد از گيره استفاده شود، زيرا عمل گيره ،باعث جمع شدن لوله و آسيب جداره آن درمحل گيره مي‌شود.
در کار با ماشين برش با ابزار مخصوص لوله پلي اتيلن،لازم است دستورالعمل و توصيه هاي سازنده تجهيزات مزبور درباره نحوه استفاده از اين تجهيزات و نکات ايمني،کاملاً رعايت شود.
براي برش لوله، بايد از دستگاههايي استفاده شودکه حداقل براده و تراشه را در محل ايجاد کند.پس از اتمام برش،لازم است با استفاده ازسوهان مناسب، سطح برش را کاملاً مسطح کرده و تمام براده و تراشه را جدا کرد تا آماده براي جوش لب به لب شود.

تميزکردن لوله و متعلقات

قبل از نصب، داخل وخارج سر ساده هر يک ازشاخه‌هاي لوله و سر متعلقات، بايد با پارچه خشک وکاملاً تميز شود.

نصب لوله و متعلقات

پيمانکار موظف است بارعايت کليه موارد قبلي، لوله‌هايي که بايد داخل ترانشه نصب شوند را به تعداد شاخه و در اقطار مورد نياز و حسب مورد، متعلقات مربوط را با نظر و تأييد مهندس مشاور تعيين کرده و در کنار ترانشه،به ترتيبي که بايدنصب شوند،ريسه نمايد.

اتصالهاي جوشي لب به لب لوله‌ها ومتعلقات بايد درخارج ترانشه انجام شود.براي تأمين اين منظور، بايد پيمانکار الوارهايي به ضخامت، عرض و طول مناسب به تعداد کافي تهيه کرده و در کارگاه آماده داشته باشد.

اين الوارها، بايد به فواصل معين روي ترانشه و درجهت عمود بر امتداد ترانشه، به نحوي گذاشته شوند که کاملاً در يک تراز باشند.

سپس،شاخه لوله‌هاي پلي‌اتيلن را که قرار است به يکديگر جوش داده شوند، بايد به صورت آزاد روي اين الوارها،به صورتي گذاشته شوندکه محور هر دو شاخه لوله درمحل اتصال دريک امتداد بوده و زير هر شاخه لوله، تعداد کافي الوار به فواصلي قرار داده شود که مانع از انحناي شاخه لوله بر اثر وزن خود گردد. ابعاد، تعداد و فواصل الوارها، بستگي به قطر، طول و وزن شاخه لوله‌هايي خواهد داشت که قرار است در مسير مورد نظر نصب شوند.
در هنگام انتقال لوله و متعلقات به روي الوارهاي مذکور، بايد دقت شود که هيچگونه مواد زايد، داخل لوله و متعلقات نشده باشد. پس از اين که هر شاخه لوله و هريک از متعلقات در جاي خود روي الوارها گذاشته شد، بايد بلافاصله مورد بازديد قرار گرفته واطمينان حاصل گردد که داخل لوله تميز و عاري از اشياي خارجي است.پيمانکار مي تواند با توجه به شرايط محلي و امکانات خود، عمليات لوله گذاري در مسير مورد نظر را به چند قطعه تقسيم کرده و تعداد شاخه لوله و متعلقاتي را که در نظر دارد در هر قطعه به يکديگر متصل کند،همراه با ابعاد، تعداد و فواصل الوارها تعيين کرده و پس از اخذ تأييد مهندس مشاور ملاک عمل قرار دهد عمليات اتصال بايد از يکطرف مسير شروع شده و اتصالات به ترتيب، يکي پس از ديگري انجام شوند،تا تمام اتصالات لوله‌ها و متعلقاتي که در يک مسير نصب مي‌شوند، برقرار گردد.
شاخه لوله‌ها و متعلقاتي که به شرح فوق به يکديگر متصل و يکپارچه ميشوند، يک قطعه از خط لوله را تشکيل مي‌دهند که بايد به آرامي در ترانشه قرار داده شود.براي تأمين اين منظور بايد از ماشين آلات مناسب که در فواصل معيني در طول اين قطعه خط لوله قرار داده شده، استفاده شود و در مقابل هر دستگاه ماشين، قطعه خط لوله را با استفاده از تسمه‌اي که از زير لوله عبور کرده و به چنگک جرثقيل وصل شده،آويزان کرد. در اين حالت، جرثقيل‌ها لوله‌ها را بالا برده تا قطعه خط لوله را از الوارها جدا شوند. سپس الوارها را بايد يکي پس از ديگري از زير قطعه خط خارج نموده وبا استفاده از جرثقيل، قطعه خط لوله را به آرامي درکف ترانشه قرار داد.

درصورتي که انتهاي قطعه خط لوله به تبديل پلي‌اتيلن فلنجي ختم نشده باشد و در نظر باشد به انتهاي شاخه لوله‌هاي از مرحله بعدي عمليات،اتصال داده شود، نبايد انتهاي قطعه خط لوله را در داخل ترانشه قرارداد،بلکه انتهاي اين قطعه خط لوله بايد بر روي الواري که روي ترانشه گذاشته شده است،باقي بماند و عمليات اتصال قطعه بندي خط لوله، نظير قطعه قبلي انجام شود.

خارج نگهداشتن انتهاي يک قطعه خط لوله به شرحي که اشاره شد،زماني ميسر است که طول قطعه خط لوله مورد نظر و قطر لوله درحدي باشد که قطعه خط لوله، انعطاف کافي براي خم شدن داشته باشد.

در لوله‌هاي به قطر کوچک و وزن نسبتاً کم، ممکن است به جاي استفاده از ماشين،قطعه خط لوله را به کمک چند کارگر که هر يک تسمه اي را که از زير لوله عبور کرده است دردست دارند، به آرامي در داخل ترانشه قرار داد.

نصب شيرآلات و متعلقات
چنانچه اتصال شيرآلاتي که براي نصب درخط لوله پلي‌اتيلن در نظر گرفته شده از نوع فلنجي باشد.نصب اين نوع شيرآلات عيناً نظير نصب شيرآلات در خطوط لوله فشاري ديگر مي باشد.درصورتي که اتصالي اين شيرالات ازنوع ديگري باشد درآن صورت ميتوان از تبديل پلي‌اتيلني که اين اتصالي را تبديل به اتصالي فلنجي مي کند استفاده کرد.

پشت بندها و مهارهاي بتني
پشتبندها و مهارهاي بتني خطوط لوله پلي‌اتيلن فشاري،عينا ًنظير پشتبندهاي سايرخطوط لوله فشاري است.

خاکريزي مقدماتي روي لوله هاي نصب شده
قبل از آن که آزمايش هيدرواستاتيک خطوط لوله نصب شده آغازشود ،لازم است اطراف و روي لوله باخاک مناسب پرشده و متراکم گردد، تاخط لوله درجاي خود ثابت مانده و بر اثر فشار داخلي ضمن انجام آزمايشات، ازجاي خود تکان نخورد. نظر بر اينکه هنگام آزمايش هيدرواستاتيک خط لوله لازم است تمام اتصالات درمحل شيرآلات ومتعلقات قابل رؤيت باشند تا درصورت نشت آب از آن بتوان محل نشت را به آساني پيداکرد.
لذا خاکريزي قبل از انجام آزمايش هيدرواستاتيک بايد طوري انجا مشودکه اتصاليها و متعلقات و شيرآلات قابل رؤيت باشند.خاکريزي که بدين ترتيب انجام گرفته،خاکريزي مقدماتي ناميده ميشود.
پيمانکار موظف است قبل از انجام خاکريزي مقدماتي، محل تمام اتصاليها و متعلقات و شيرآلاتي را به مهندس مشاور اعلام کند تا مهندس مشاور با در نظر گرفتن آن و توجه خاص به نوع اتصاليها، شيرآلات و متعلقات، محلهاي بازخط لوله راکه اجازه ميدهد زير پوشش خاکريزي مقدماتي قرارگيرند، تعيين کرده و به پيمانکار ابلاغ کند.مهندس مشاور اين محلها را طوري تعيين خواهد کرد،که بدنه هر شاخه لوله زيرخاکريز مقدماتي قرارگيرد، ولي اتصالي‌هاي آن خارج از خاکريز مقدماتي باشد.
درخاکريزي مقدماتي،لازم است نکات مربوط به نوع بسترسازي که براي خط لوله عمليات موضوع پيمان تعيين شده است،رعايت گردد