در مقاله حاضر، ضمن بررسي عوامل موثر بر راندمان ديگ هاي بخار و ارائه روشهاي گوناگون جهت محاسبه آنها، عملکرد ديگ هاي بخار مجتمع پتروشيمي بندر امام مورد مطالعه و بررسي قرار گرفته است . هر يک از اجزاء ديگ هاي بخار بعنوان يک حجم کنترل مورد بررسي قرار گرفته و ضمن اعمال معادلات حاکم، بازده سيستم و بويژه بازده حاصل از موازنه اگزرژي آنها بدست آورده شده است . تاثير پارامترهاي مختلف ترموديناميکي بر ميزان اتلافات اگزرژي و نيز بازده انرژي به تفصيل مورد بررسي قرار گرفته است . بازده اگزرژي ديگ هاي بخار به دليل نابودي اگزرژي روي داده در اثر بازگشت ناپذيريهاي سيستم از بازده انرژي آنها کمتر است . عوامل اساسي خارجي موثر در عملکرد ديگ هاي بخار شامل اتلاف حرارتي، درصد هواي اضافي، آب تخليه اظطراري و نيز رويکرد کاري اجزاء بشکل توأمان بوده، که خود به تفکيک ارزيابي شده اند . نتايج نشان مي دهند که بازيافت انرژي حرارتي گازهاي دودکش، نه تنها باعث صرفه جويي مالي قابل توجه شده بلکه سبب بالا رفتن راندمان انرژي و اگزرژي ديگ هاي بخار مورد مطالعه به دليل بهره مندي بيشتر از گرماي حاصل از احتراق سوخت، کاهش آلودگي محيط زيست به دليل مصرف سوخت کمتر و بالا رفتن ظرفيت عملي توليد بخار به واسطه افزايش يافتن سطح حرارتي مي گردد . در خاتمه نيز راهکارهاي جهت دستيابي به بازده اگزرژي و انرژي بالا و بالطبع آن کاهش مصرف سوخت در ديگ بخار ارائه شده است .