ديگ بخارboiler يکي از بويلر هاي متعارف در صنايع مختلف است که از معماري شبيه ساير بويلر ها برخوردار است.
ديگ بخار محفظه اي است که در درون آن آب به کمک يک منبع گرمايي به بخار توليد مي شود. اولين ديگ بخارمتشکل از پو سته اي ساده با يک لوله تغذيه و يک خروجي بخار بود که روي آن با آجر پوشيده مي شد، سوخت در داخل پوشش ديگ سوزانده مي شد و گرماي آزاد شده از روي سطح پاييني پوسته که شبيه کتري بود عبور داده مي شد. تحقيقات صورت گرفته نشان داد که گرم کردن يک منبع بزرگ آب بازده کمي دارد. پس اينبار محصولات داغ احتراق را از ميان لوله هايي که در پوسته ديگ قرار داشتند و آب آنها را احاطه کرده بود عبور دادند که نه تنها سطح تماس آب با گرما را افزايش داد،بلکه کمک کرد تا تشکيل بخار از آب توزيع يکنواخت تري پيدا کند. سپس ديگهايي طراحي شد که در آنها آب از درون لوله ها و آتش از بيرون آنها عبور مي کرد.هر چه تعداد اين لوله ها بيشتر و اندازه آنها کوچکترمي بود بازده بيشتري داشتند .

اجزاي تشکيل دهنده ديگ بخار
يک ديگ بخار در حالت کلي داراي پوسته يا بدنه يا شل ، کوره اصلي و فرعي و لوله هاي پاس هاي حرارتي و اجزا و اتصالات ديگر مي باشد.

انواع ديگ بخار
ديگ هاي بخار اصولا در سه نوع واترتيوب و فايرتيوب و طرح ترکيبي ساخته مي شوند. انواع ديگ بخار واترتيوب يا لوله آبي اکثرا در صنايع تامين نيرو مانند نيروگاه هاي توليد برق مورد استفاده قرار مي گيرد و ديگ هاي بخار لوله آتشين يا فايرتيوب در صنايعي که بيشتر نياز به توليد بخار اشباع دارند مانند صنايع غذايي مورد استفاده قرار مي گيرند.
در مقاله انواع ديگ بخار بيشتر در مورد مدل هاي مختلف ديگ بخارهاي صنعتي و بويلرها توضيح داده شده است.

برخي از ويژگيهايي که يک ديگ بخار مي تواند داشته باشد عبارتند از :
هوا رساني ديگ
ساختمان بدنه ديگ بخار که شامل موارد زير است:
بدنه خارجي ديگ بخار
کوره و اتاقک احتراق
لوله ها
تميزکاري و کنترل ديگ
نصب دستگاه هاي خارجي ديگ بخار
تجهيزات و اتصالات ديگ بخار
مشعل مايع سوز
جرقه زن الکتريکي گازي
اصول کار پمپ و عرضه سوخت
روش کنترل مشعل خودکار
مشعل هاي دو سوخته گاز و مايع
کنترل هوا و سوخت
سوئيچ هاي فشار گاز
آزمايش شيرهاي گاز توسط ازت به صورت خودکار

وسايل کمکي ديگ هاي بخار:
کنترل مدوله فشار
تنظيم دستگاه کنترل فشار
کليد حد فشار
قراردادن حد فشار در انديکاتور اصلي
کنترل سطح آب ديگ بخار
کنترل کننده پمپ تغذيه و نخستين مرحله کمبود سطح آب و اعلام خطر
کنترل مدوله سطح آب
محفظه شناور
شير کنترل مدوله
جعبه کنترل
بالا آمدن سطح آب در داخل ديگ (کاهش نسبت تبخير)
پائين آمدن سطح آب در داخل ديگ بخار ( افزايش نسبت تبخير)
کنترل کننده دوتائي سطح آب
کنترل کننده سطح آب خيلي کم
پمپ هاي تغذيه

ديگ بخار استاندارد چيست
به طور کلي ديگ بخار استاندارد به ديگ بخاري گفته مي شود که تحت نظارت مستقيم موسسه استاندارد ايران و يکي از شركت هاي بازرسي مورد تاييد سازمان استاندارد و از همه مهمتر توسط يكي از توليد کنندگان داراي پروانه که صلاحيت فني آنها توسط سازمان استاندارد مورد تاييد قرار گرفته است توليد گردد.

تفاوت هاي کيفي ديگ هاي بخار
مهمترين تفاوت هاي موجود در توليد يک ديگ بخار توسط يک توليد کننده مجاز و معتبر با يک سازنده غير مجاز در اين موضوع است که معمولا سازنده هاي غير مجاز ديگ هاي بخار هيچگونه ضمنانتي براي محصول خود نمي دهند.